Αγόρευση του Σταύρου Μπένου στην Ολομέλεια της
Βουλής κατά τη συζήτηση επί των αναθεωρητέων διατάξεων του
Συντάγματος
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜΔ'
Τετάρτη 21 Μαρτίου 2001 (πρωί)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Παναγιώτης Σγουρίδης): Ο κ. Μπένος έχει το λόγο.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΕΝΟΣ: Κυρίες
και κύριοι συνάδελφοι, το σημαντικότερο θέμα κατά τη γνώμη μου που
εισάγεται στο κεφάλαιο αυτό για τη Δημόσια Διοίκηση είναι η
ερμηνευτική δήλωση στο άρθρο 101. Θα μου επιτρέψετε να τη μεταφράσω
σαν την αποδοχή επιτέλους της αρχής της νησιωτικότητας στη χώρα
μας. Αυτό θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό θέμα που περιλαμβάνεται
στις διατάξεις αυτές.
Μέχρι σήμερα από τη γέννηση του ελληνικού κράτους κάναμε το σφάλμα
να παράγονται όλες οι δημόσιες πολιτικές της χώρας με λογική
στεριανή και προσπαθούσαμε να εφαρμόσουμε αυτές τις πολιτικές με τον
ίδιο τρόπο στο νησιώτικο σύμπλεγμα της χώρας με πολύ μεγάλες
αστοχίες. 'Ηλθε λοιπόν η στιγμή. Κι εγώ τη χαιρετίζω αυτήν τη στιγμή
και θεωρώ ότι είναι το σημαντικότερο κομμάτι που περιλαμβάνεται στις
σημερινές ρυθμίσεις που συζητούμε, αρκεί βεβαίως να έχει συνέχεια.
Μια δεύτερη επισήμανση που έχω να κάνω αφορά το κομμάτι της
αποκέντρωσης, που περιλαμβάνονται θετικές διατάξεις στο κομμάτι
αυτό. Και θα ήθελα κι εγώ να προσθέσω τη συμβολή μου στο διάλογο που
έχει γίνει ανάμεσα στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και στα υπόλοιπα κόμματα περί των
δύο ή τριών βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κάποτε και το κίνημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης υπερασπιζόταν τους
τρεις βαθμούς αυτοδιοίκησης. Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει. Ζούμε πια
στην περίοδο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, το σύστημα μεταφορών
και
η κοινωνία της πληροφορίας αλλάζει ριζικά τη ζωή μας και συνεπώς
πρέπει να δούμε διορατικά το μέλλον.
Αν θα ρωτούσατε εμένα,
θα σας έλεγα ότι πολύ γρήγορα το μέλλον θα μας οδηγήσει σε
διευρυμένο πρώτο βαθμό αυτοδιοίκησης και σε περιφέρεια. Δηλαδή,
βλέπω σταδιακά και όχι σε μακρύ χρονικό διάστημα να απορροφάται -για
να μην πω να καταργείται- ο θεσμός της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.
Να δώσω ένα παράδειγμα, για να μην μιλάω αφηρημένα. Ας πάρουμε την
Πελοπόννησο. Σήμερα όπως είναι τα δεδομένα η Τρίπολη απέχει από όλες
τις πρωτεύουσες των υπολοίπων νομών μία ώρα και κάτι. Στην ουσία όλη
η Πελοπόννησος είναι μία ανοιχτή πόλη. Εγώ φαντάζομαι ότι πολύ
σύντομα το καλύτερο σύστημα για να διοικηθεί η Πελοπόννησος θα ήταν
να είναι μία ενιαία περιφέρεια με περίπου είκοσι με είκοσι πέντε
δήμους σε όλη την περιφέρεια της Πελοποννήσου. Κάτι αντίστοιχο βλέπω
και για την υπόλοιπη χώρα.
Συνεπώς, απευθυνόμενος στη Νέα Δημοκρατία και στο Συνασπισμό, που
μιλούν για τρεις βαθμούς Αυτοδιοίκησης -είναι μία φωνή που έρχεται
από το παρελθόν- λέω ότι ορθώς υπάρχει μία χαλαρή διάταξη στο
Σύνταγμα στο άρθρο 102 και προβλέπει δύο βαθμούς, αλλά η πρόβλεψή
μου είναι ότι σύντομα θα φθάσουμε σε διευρυμένο πρώτο βαθμό και σε
αιρετή περιφέρεια και σε ένα κράτος ευέλικτο και αποτελεσματικό.
Σε ό,τι αφορά τώρα στις
επιμέρους ρυθμίσεις, θέλω κι εγώ να συμφωνήσω με το συνάδελφό μου κ.
Καστανίδη. Βεβαίως είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι περιγράφεται το
τεκμήριο της τοπικής αρμοδιότητας, ότι επιτέλους ξεκαθαρίζεται ότι ο
έλεγχος αφορά μόνο τη νομιμότητα και σε μορφή κατασταλτική και ότι
όταν μεταφέρονται αρμοδιότητες πρέπει να μεταφέρονται και οι
αντίστοιχοι πόροι.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι καθιερώνεται αυτό το τοπικό έσοδο.
Αυτό θα ανοίξει καινούριες ημέρες για την αυτοδιοίκηση, γιατί μέχρι
τώρα όλοι οι πόροι της αυτοδιοίκησης, είτε ήταν από το κεντρικό
σύστημα των φόρων είτε ήταν τέλη ανταποδοτικά έπνιγαν τις
πρωτοβουλίες της.
Εδώ θα πρέπει να
δείξουμε και μία τόλμη στη νομοθετική ρύθμιση που θα ακολουθήσει,
που πιστεύω ότι με ένα καλό πάντρεμα με το κίνημα της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης μπορεί να δώσει θαυμαστά αποτελέσματα. 'Ομως αν σε
αυτά τα δύο καίρια ζητήματα, στο ζήτημα δηλαδή της νησιωτικότητας
και στο ζήτημα της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης το Σύνταγμα
απαντάει αποτελεσματικά, θα μου επιτρέψετε να καταθέσω τις
σοβαρότατες ενστάσεις μου σε ό,τι αφορά τις διατάξεις του
Συντάγματος που έχουν σχέση με το κεντρικό κράτος.
'Εχω την εντύπωση, αγαπητοί συνάδελφοι, ότι οι διατάξεις για το
κεντρικό κράτος στην ουσία έχουν απορροφήσει ό,τι συνέβη τα
τελευταία είκοσι χρόνια, για παράδειγμα η διαδικασία διορισμών του
ΑΣΕΠ, χωρίς να βλέπουν το μέλλον. 'Ολες οι πολιτικές δυνάμεις
δεχόμαστε και πολλές φορές το έχουμε πει από αυτό το Βήμα, ότι η
χώρα δεν έχει μέλλον αν δεν αποκτήσει μια Δημόσια Διοίκηση
αποτελεσματική, μια Δημόσια Διοίκηση με στόχους και αποτελέσματα.
Πρέπει στην ουσία στη χώρα μας να γίνει μια υπερπροσπάθεια σε εθνικό
επίπεδο κατά το ανάλογο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης.
Χωρίς μια δημόσια διοίκηση με στόχους, αποτελέσματα, με δείκτες
αποδοτικότητας, δεν θα μπορέσουμε να συναντηθούμε με την εποχή
μας.
Φοβάμαι ότι το Σύνταγμα
δεν έχει αυτή τη διορατικότητα να βλέπει προς το μέλλον. Απλώς
απορροφά τους κραδασμούς τους παρελθόντος και κυρίως απορροφά τους
θεσμούς εκείνους που κάναμε ως αναχώματα για να μπορέσουμε να
απαλλαγούμε από το κακό παρελθόν του πελατειακού συστήματος και
αναφέρομαι κυρίως στο ΑΣΕΠ.
Νομίζω ότι θα ήταν η κατάλληλη στιγμή να συζητήσουμε για την άρση
της μονιμότητας που δεν θα έπληττε βεβαίως τον κόσμο των δημοσίων
υπαλλήλων μέχρι σήμερα, αλλά από εδώ και μπρος. Και κακώς κάνουμε
και λένε όλες οι πολιτικές δυνάμεις ότι η μία θέλει λέει λιγότερο
κράτος, η άλλη θέλει μεγαλύτερο κράτος. Το ζητούμενο είναι σήμερα να
έχουμε καλύτερο κράτος. Οι καιροί είναι αμείλικτοι. Σήμερα η Δημόσια
Διοίκηση και οι δημόσιες υπηρεσίες καλούνται να ανταγωνιστούν τον
ιδιωτικό τομέα και ο πολίτης θα πάει εκεί που θα βρει καλύτερη
υπηρεσία. Και βλέπετε ότι ο ιδιωτικός τομέας τείνει να πλήξει ακόμη
και το σκληρό πυρήνα του κράτους, που είναι ο τομέας της παιδείας
και της υγείας.
Εγώ ένα παράδειγμα θυμάμαι όταν ήμουν μαθητής στην Καλαμάτα. Υπήρχε
μια ιδιωτική σχολή που πήγαιναν αυτοί που δεν μπορούσαν να
τελειώσουν το δημόσιο σχολείο. Σήμερα γίνεται το αντίστροφο. Θα
έπρεπε, λοιπόν, το Σύνταγμα να περιλαμβάνει διατάξεις, προθέσεις,
που θα μας οδηγούν σε ένα τέτοιο κράτος ευέλικτο, αποτελεσματικό,
που θα μπορούσε πραγματικά να μας οδηγήσει στη νέα εποχή.
Εγώ ήμουν εκείνος που
μαζί με όλους σας διευρύναμε το ρόλο του ΑΣΕΠ και περιλάβαμε και τον
ευρύτερο δημόσιο τομέα και ήταν σωστό ιστορικά τότε να γίνει, όπως
ήταν ιστορικά σωστό να γίνει και ο ν. 2190. Σας καλώ, όμως, αγαπητοί
συνάδελφοι, να σκεφθούμε: 'Ολες αυτές οι χειροπέδες που βάζουμε στη
δημόσια διοίκηση για τουλάχιστον δέκα χρόνια, πού θα οδηγήσουν τη
χώρα; Θα μπορέσουμε να κάνουμε εκείνο το κράτος το ευέλικτο και το
αποτελεσματικό που θέλουμε;
Και για να κλείσω, για μένα το όραμά μου το οποίο θα επιθυμούσα να
περιγράφεται μέσα από το Σύνταγμα, θα ήταν ένα κράτος που θα είχε
νέα υπόσταση κεντρική εντελώς επιτελική όμως, στο επίπεδο των
υπουργείων με πολύ λίγους μόνιμους υπαλλήλους, με καθιέρωση στόχων
και αποτελεσμάτων και με δείκτες αποδοτικότητας και από εκεί και
πέρα δύο επίπεδα αυτοδιοίκησης, το ένα στο βαθμό της περιφέρειας και
το άλλο στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, δηλαδή γύρω
στους διακόσιους, διακόσιους πενήντα το πολύ δήμους σε όλην τη χώρα.
Φοβάμαι ότι το Σύνταγμά
μας -και θέλω να κλείσω με αυτό- ήταν πολύ επηρεασμένο από τη
συγκυρία. Απορρόφησε άλλες φορές με επιτυχία άλλες φορές όχι όλες
τις κοινωνικές δραστηριότητες και την πολιτική τους αποτύπωση εδώ με
διάφορους νόμους από το 1975 και μετά, φοβάμαι όμως, αγαπητοί
συνάδελφοι, ότι δεν ήταν τόσο διορατικό για το μέλλον σ' ένα κόσμο
που αλλάζει ραγδαία. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το έλλειμμα θα το
καλύψουμε εμείς οι πολιτικοί και η κοινωνία των πολιτών στη
συνέχεια!
Σας ευχαριστώ πολύ.
|