«ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΑΙ ΕΛΙΑ»
Χαιρετισμός του υφυπουργού κ. Σταύρου Μπένου
(27 Φεβρουαρίου 2002)
Είναι κοινοτοπία το
ότι η φυσιογνωμία των ανθρώπων ενός τόπου καθορίζεται από τον
διάλογό του με τον περιβάλλοντα χώρο. Κι αν θα έπρεπε να δώσουμε το
στίγμα, να κατονομάσουμε το στοιχείο του περιβάλλοντος που επέδρασε
στην κοινωνική, οικονομική, λατρευτική, θρησκευτική ζωή της
Μεσσηνίας, την πρώτη θέση διεκδικεί η ελιά. Και όχι μόνο στην εποχή
μας.
Μερικές από τις πρώτες λέξεις που αποκρυπτογραφούνται στις πινακίδες
της γραμμικής γραφής β΄, της πρώτης αποδεδειγμένα ελληνικής γραφής,
που μας σώζει στοιχεία από το δεύτερο μισό της δεύτερης χιλιετίας
π.Χ., δηλαδή από την εποχή των Μυκηναίων, έχουν σχέση με την ελιά. Η
παλαιότερη ρητή μαρτυρία για την ενσωμάτωση του καρπού της ελιάς
στις διαιτητικές συνήθειες της εποχής προέρχεται από πού αλλού, από
το ανάκτορο της μεσσηνιακής Πύλου. Είναι η λέξη po-qa (πόκα) και
διαβάζεται ως φορβή/φορβάς με την έννοια <για βρώση>. E-ra-wa
(έραβα) και e-ra-wo (έραβο) είναι αντίστοιχα οι μυκηναϊκές λέξεις
για την ελιά και το έλαιο.
Οι ελιές, το λάδι, τα
αρωματικά έλαια, το ξύλο της ελιάς χρησιμοποιούνται από τους
Μυκηναίους και είναι από τα πρώτα εμπορεύσιμα είδη όπως δείχνουν οι
λογιστικοί κατάλογοι του ανακτόρου του Νέστορα στην Πύλο. Οι
πινακίδες της Πύλου από τις οποίες προέρχονται τα περισσότερα και
λεπτομερέστερα στοιχεία για το αρωματικό λάδι σώζουν το όνομα ενός
ειδικού επαγγέλματος του <αλειφαζόου ή αλειφοζόου> δηλαδή του
μυροποιού, του αρωματοποιού και με συγκίνηση μαθαίνουμε για τέσσερις
αρχαίους Μεσσήνιους αρωματοποιούς που έζησαν πριν από 33 αιώνες με
τα ονόματά τους: Ευμήδης, Κώκαλος, Θυέστας και Φίλαιος.
Είναι όλη αυτή η ιστορία που απεικονίζεται στις ρυτίδες των κορμών
της ελιάς και είναι όλη αυτή η ιστορία που απεικονίζεται στα πρόσωπα
των μεσογειακών λαών, αυτών που κατά παράδοση ασχολήθηκαν με την
ελιά, τράφηκαν από αυτή, συνέδεσαν τη ζωή, την οικονομία και την
υγεία τους με το ευλογημένο δέντρο.
Εύχομαι το Συνέδριό σας να προσφέρει και άλλα στοιχεία , πέρα από τα
μέχρι τώρα γνωστά, για την διατροφική αξία της ελιάς και του λαδιού,
για την ευεργετική προσφορά τους στην ζωή μας.
Και εύχομαι καλή
επιτυχία στις εργασίες σας.
|